Kantelpunt voor Groenlandse ijskappen
Groenland heeft zoveel ijs, dat valt bijna niet meer voor te stellen. Wetenschappers hebben wel eens uitgerekend dat als al het ijs dat bovenop Groenland ligt in een keer zou smelten en, hop, de zee instroomt, dan zou de zeespiegel wereldwijd met zeven meter stijgen. Daar kan geen dijkverhoging in Nederland nog tegenop.
Zover is het gelukkig nog niet. Maar wetenschappers hebben nu wel ontdekt dat kleinere ijskappen in Groenland de afgelopen twintig jaar steeds sneller aan het smelten zijn. Het gaat specifiek om ijskappen die dicht bij de kust van Groenland liggen, en niet om de op 1 na grootste ijskap ter wereld in het binnenland – alleen de ijskap in Antarctica is nog groter.
IJskap van Groenland (grijs) met kleinere ijskappen aan de rand (blauw).
Toch zijn ook deze kleinere ijskappen niet te verwaarlozen. Hun totale oppervlakte is in totaal bijna 100.000 vierkante kilometers – dat is zo’n 2,5 keer Nederland!
Smeltwater
Klimaatwetenschapper Brice Noël bij de Universiteit Utrecht – een collega van TPA-onderzoeker Sharon – heeft de natuurkunde van de deze ijskappen op Groenland onderzocht. Ingewikkelde kost, met veel wiskundige formules. Maar wat hij ontdekte was behoorlijk zorgwekkend: de kleinere ijskappen zijn sinds 1997 niet meer in staat om smeltwater vast te houden. Ze smelten daardoor steeds sneller weg. Normaal gesproken zakt smeltwater in de dikke laag van opeengepakte sneeuw die bovenop het ijspakket ligt. In de winter bevriest dit water weer tot ijs, en zo blijft de ijskap ongeveer even groot.
Maar doordat ook in Groenland steeds warmer wordt is de hoeveelheid smeltwater afgelopen jaren toegenomen. De dikke sneeuwlaag raakte rond 1997 helemaal vol met smeltwater en kan sindsdien geen extra water meer vasthouden. Een echt kantelpunt: al het smeltwater dat nu ontstaat, stroomt direct als water naar de zee. De ijskappen smelten zo steeds sneller – en het valt ook niet meer om te draaien, denkt Brice.
En hoe zit het dan met die enorme ijskap in het binnenland? Brice vertelt:
“Het overgrote deel van de grote ijskap in het binnenland ligt veel hoger en ziet er nog wel stabiel uit. Maar ook daar zien we dat ijs op een steeds grotere hoogtes begint te smelten als het warm wordt.”
Dus als er in de toekomst nog meer ijs gaat smelten, moeten onze dijken in de toekomst toch echt een stuk hoger worden…
Wil je nog meer weten over het onderzoek van Brice? De wetenschappers hebben deze Engelse website over hun resultaten gemaakt, inclusief filmpjes.
—
Leo van Kampenhout
